| เดือน |
ชื่อวัฒนธรรม ประเพณี |
ลักษณะวัฒนธรรม ประเพณี |
| มกราคม |
ทำบุญข้าวใหม่ |
ชาวบ้านจะนำข้าวเปลือกที่เก็บมาจากไร่นาใหม่ๆบ้านละ1ถังไปเทรวมกันที่วัดแล้วพระก็ทำพิธีเพื่อระลึกถึงบุญคุณของข้าวเสร็จพิธีแล้วก็เอาข้าวเปลือกนั้นถวายวัด |
| กุมภาพันธ์ |
1.แต่งงาน
2.ทำบุญหย่าฮุ
|
-เป็นการบ่งบอกว่าผู้ที่แต่งงานนั้นมีความรักใครต่อกัน พร้อมที่จะดำเนินชีวิตร่วมกัน และพร้อมที่จะสร้างครอบครัว
-ชาวบ้านจะนำข้าวเหนียวไปรวมกันที่วัดและช่วยกันเก็บเงินไปซื้อเครื่องเทศมี 7 อย่าง ได้แก่ งา ถั่วลิสง ขิง กระเทียม ดอกจันทร์ พริกไทย มะพร้าว มาคนรวมกันชาวบ้านจะช่วยกันทำจนเสร็จ แล้วพระสวดมนต์เทศนาจนจบก็จะแบ่งหย่าฮุหรือข้าวทิพย์นี้ให้ชาวบ้านทุดคน เชื่อกันว่ากินแล้วจะช่วยเสดาะเคราะห์
|
| เมษายน |
1.ประเพณีวันสงกรานต์
2.มัดมือปีใหม่
|
- มีการทำบุญตักบาตรในตอนเช้า ของวันที่ 13 เมษายน ในวันที่ 14 เมษายน จะไม่มีการทำบุญหรือทำพิธีต่างๆ เนื่องจากชาวบ้านจะถือว่าวันนี้เป็นวันเน่า คือวันไม่ดี วันที่ 15 เมษายน จะเป็นวันสรงน้ำพระ และรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุหรือญาติของตนในหมู่บ้าน
- ชาวบ้านจะทำข้าวต้มมัด ข้าวเหนียวตำ ต้มเหล้า และฆ่าหมู่หรือไก่แกงแล้วให้คนเฒ่าคนแก่ในหมู่บ้านมา
|
| พฤษภาคม |
เลี้ยงผีฝาย (ลึทีบอ) |
ชาวบ้านจะขอขมาแม่น้ำ เพื่อขอให้ผลผลิตของข้าวในนาและในไร่อุดมสมบูรณ์ โดยจะนำข้าวปากหม้อ 1 กระทง ไก่ 2 ตัว และเหล้า 1 ขวด เป็นของเซ่นไหว้ |
| กรกฏาคม |
เลี้ยงผีไร่/ผีนา
(แสะขึ/แสะจิ)
|
-เป็นพิธีเพื่อขอให้ผลผลิตของข้าวในนาและในไร่อุดมสมบูรณ์ โดยจะนำข้าวปากหม้อ 1 กระทง กับข้าว 1 อย่าง 1 กระทง เหล้า 2 ขวด ไก่ 3 ตัว มาเป็นของเซ่นไหว้ แต่ถ้าบ้านไหนมีหมูก็นำหมูมาเป็นของเซ่นไหว้ด้วยก็ได้ |
| สิงหาคม |
มัดมือลาขุ |
-เป็นการเรียกขวัญบ้าน โดยจะเชิญผู้เฒ่าผู้แก่ผู้ที่มีอายุ |
| ธันวาคม |
พิธีเลี้ยงนกเหยี่ยว
(โทะบีคะ)
|
- ชาวบ้านเชื่อว่า ในช่วงระหว่างการทำนา/ไร่ข้าว จะมีนกชนิดหนึ่งอยู่ปกปักคุ้มครองรักษาข้าวที่อยู่ในนาและในไร่ข้าว เพื่อให้ข้าวที่อยู่ในนา/ไร่ ได้ผลผลิตงอกงามและมีความอุดมสมบูรณ์ โดยในการเซ่นไหว้ จะนำข้าวเปลือกใส่ไว้ในยุ้งข้าวที่กลางนา/ไร่ เหล้า 1 ขวด (ใส่ไว้ในกลางยุ้งข้าว) ไก่ 3 ตัว (ของเซ่นไหว้จะยังไม่นำกลับแต่จะค้างไว้ที่พิธี 1 วัน เพื่อให้นกได้พักผ่อน วันถัดไปจึงสามารถนำของเซ่นไหว้กลับมาที่บ้านได้ |
| สิงหาคม |
มัดมือลาขุ |
-เป็นการเรียกขวัญบ้าน โดยจะเชิญผู้เฒ่าผู้แก่ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป มามัดมือให้กับลูกหลานในในหมู่บ้านตามแต่ละบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคลของชีวิตและหมู่บ้าน โดยทุกบ้านจะต้องเข้าร่วมพิธี |
| เดือน |
การทำงาน |
ลักษณะของการทำงาน |
| มกราคม |
ชาวบ้านเริ่มจับจองพื้นที่ในการทำไร่ |
ชาวบ้านจะเริ่มไปจองที่ที่จะทำไร่เพื่อทำการเพาะปลูก |
| กุมภาพันธ์ |
ถางไร่ |
ชาวบ้านเริ่มถางไร่ |
| มีนาคม |
1. ถางไร่
2. ปลายเดือนเริ่มเผาไร่
|
1. ชาวบ้านเริ่มถางไร่
2. ชาวบ้านเริ่มเผาไร่ ทำให้เกิดหมอกควัน และมีอากาศร้อนอบอ้าว
|
| เมษายน |
ซาวบ้านว่างงาน |
เป็นซ่วงที่ซาวบ้านพักผ่อนจากการทำไร่ทำนา |
| พฤษภาคม |
เริ่มปลูกข้าวไร่และพืซไร่อื่นๆ |
ซาวบ้านที่ทำไร่ข้าวก็จะซ่วยกันไปปลูกข้าวและเวียนกันไปทีละไร่ ส่วนคนที่ทำนาจะเริ่มไปดูแลทำความสะอาดเหมืองนาและปล่อยน้ำลงในนา |
| มิถุนายน |
เริ่มมีของป่า (หน่อไม้),ผักกูดกบ อึ่งอ่างเริ่มออกมา ปลาออกไข่ |
ชาวบ้านเริ่มเก็บหาของป่า (หน่อไม้) กบ อึ่งอ่าง ผักต่างๆ ไว้บริโภค และขายเป็นรายได้ |
| กรกฏาคม |
ไถนา คราดนา และปลูกข้าวในนา |
ชาวบ้านเริ่มไถนาหว่านข้าวเปลือก ดายหญ้า คราดนาแล้วก็ปลูกข้าวในนา |
| สิงหาคม |
ดูแลพืซผักในไร่และในนา |
ชาวบ้านเริ่มดูแลพืชผลที่ปลูกเช่นดายหญ้า ใส่ปุ๋ยข้าวโพด |
| กันยายน |
เห็ดโคนออก |
ชาวบ้านออกเก็บเห็ดเพื่อบริโภคและขายเป็นรายได้ และดายหญ้าไร่ข้าว |
| ตุลาคม |
ข้าวเริ่มออกดอกออกรวง |
ชาวบ้านหยุดการดายหญ้าในไร่ข้าว |
| พฤศจิกายน |
ข้าวแก่พร้อมที่จะเก็บเกี่ยว |
ชาวบ้านเก็บเกี่ยวข้าวไร่ ในนาข้าว |
| ธันวาคม |
แบกข้าว ขนข้าวเก็บในยุ้ง |
ชาวบ้านแบกข้าวจากไร่นามาเก็บไว้ในยุ้งข้าว |
| เดือน |
เหตุการณ์ / ปรากฎการณ์ |
ลักษณะของปรากฎการณ์/ผลกระทบ |
| มกราคม |
อากาศมีการเปลี่ยนแปลง |
เกิดโรคหวัดในหมู่บ้าน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก |
| กุมภาพันธ์ |
อากาศมีการเปลี่ยนแปลง |
เกิดโรคหวัดในหมู่บ้าน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก |
| มีนาคม |
มีอากาศร้อนอบอ้าว |
สภาพแวดล้อมแห้งแล้ง อากาศร้อนอบอ้าว |
| เมษายน |
แห้งแล้ง ขาดแคลนน้ำ |
อากาศร้อนมาก น้ำในห้วยแห้งแล้ง น้ำไม่เพียงพอในการอุปโภคบริโภค |
| พฤษภาคม |
1.เริ่มเข้าฤดูฝน
2.เกิดพายุฤดูฝน
|
1.ฝนตกทำให้ดินเริ่มเกิดความชุ่มชื้น
2.ต้นไม้ล้มขวางทาง
|
| มิถุนายน |
ฝนตกหนัก |
ทางลื่น การคมนาคมลำบาก |
| กรกฏาคม |
ฤดูฝน ฝนตกหนัก |
. พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น |
| สิงหาคม |
ฤดูฝน ฝนตกหนัก |
พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น |
| กันยายน |
ฤดูฝน ฝนตกหนัก |
การคมนาคมลำบาก |
| ตุลาคม |
- ฝนตกน้อยลง |
การคมนาคมดีขึ้นเนื่องจากดินแห้งขึ้น |
| พฤศจิกายน |
อากาศเริ่มหนาวในเวลาตอนเซ้าและตอนเย็น |
อากาศเริ่มหนาวในเวลาตอนเซ้าและตอนเย็น และในเวลากลางคืนจะหนาวมาก |
| ธันวาคม |
อากาศหนาวมาก |
อากาศหนาวมากในเวลากลางคืนจนถึงเซ้า และอากาศจะร้อนในเวลากลางวัน |
