เดือน |
ชื่อวัฒนธรรม ประเพณี |
ลักษณะวัฒนธรรม ประเพณี |
มกราคม |
มัดมือปีใหม่
(เรียกขวัญบ้าน)
|
เป็นการเรียกขวัญบ้าน โดยจะเชิญผู้เฒ่าผู้แก่ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป มามัดมือให้กับลูกหลานในหมู่บ้านตามแต่ละบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคลของชีวิตและหมู่บ้าน |
กุมภาพันธ์ |
แต่งงาน |
เป็นการบ่งบอกว่าผู้ที่แต่งงานนั้นมีความรักใครต่อกัน พร้อมที่จะดำเนินชีวิตร่วมกัน และพร้อมที่จะสร้างครอบครัว |
เมษายน |
ประเพณีวันสงกรานต์ |
มีการทำบุญตักบาตรในตอนเช้า ของวันที่ 13 เมษายน ในวันที่ 14 เมษายน จะไม่มีการทำบุญหรือทำพิธีต่างๆ เนื่องจากชาวบ้านจะถือว่าวันนี้เป็นวันเน่า คือวันไม่ดี วันที่ 15 เมษายน จะเป็นวันสรงน้ำพระ และรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุหรือญาติของตนในหมู่บ้าน |
พฤษภาคม |
เลี้ยงผีฝาย(ลึทีบอ) |
ชาวบ้านจะขอขมาแม่น้ำ เพื่อขอให้ผลผลิตของข้าวในนาและในไร่อุดมสมบูรณ์ โดยจะนำข้าวปากหม้อ 1 กระทง ไก่ 2 ตัว และเหล้า 1 ขวด เป็นของเซ่นไหว้ |
กรกฏาคม |
เลี้ยงผีไร่/ผีนา
(แสะขึ/แสะจิ)
|
เป็นพิธีเพื่อขอให้ผลผลิตของข้าวในนาและในไร่อุดมสมบูรณ์ โดยจะนำข้าวปากหม้อ 1 กระทง กับข้าว 1 อย่าง 1 กระทง เหล้า 2 ขวด ไก่ 3 ตัว มาเป็นของเซ่นไหว้ แต่ถ้าบ้านไหนมีหมูก็นำหมูมาเป็นของเซ่นไหว้ด้วยก็ได้ |
สิงหาคม |
มัดมือลาขุ |
เป็นการเรียกขวัญบ้าน โดยจะเชิญผู้เฒ่าผู้แก่ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป มามัดมือให้กับลูกหลานในในหมู่บ้านตามแต่ละบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคลของชีวิตและหมู่บ้าน โดยทุกบ้านจะต้องเข้าร่วมพิธี |
ธันวาคม |
พิธีเลี้ยงนกเหยี่ยว
(โทะบีคะ)
|
ชาวบ้านเชื่อว่า ในช่วงระหว่างการทำนา/ไร่ข้าว จะมีนกชนิดหนึ่งอยู่ปกปักคุ้มครองรักษาข้าวที่อยู่ในนาและในไร่ข้าว เพื่อให้ข้าวที่อยู่ในนา/ไร่ ได้ผลผลิตงอกงามและมีความอุดมสมบูรณ์ โดยในการเซ่นไหว้ จะนำข้าวเปลือกใส่ไว้ในยุ้งข้าวที่กลางนา/ไร่ เหล้า 1 ขวด (ใส่ไว้ในกลางยุ้งข้าว) ไก่ 3 ตัว (ของเซ่นไหว้จะยังไม่นำกลับแต่จะค้างไว้ที่พิธี 1 วัน เพื่อให้นกได้พักผ่อน วันถัดไปจึงสามารถนำของเซ่นไหว้กลับมาที่บ้านได้ |
เดือน |
การทำงาน |
ลักษณะของการทำงาน |
มกราคม |
- มัดมือปีใหม่
(เรียกขวัญบ้าน)
|
เป็นการเรียกขวัญบ้าน โดยจะเชิญผู้เฒ่าผู้แก่ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป มามัดมือให้กับลูกหลานในหมู่บ้านตามแต่ละบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคลของชีวิตและหมู่บ้าน |
กุมภาพันธ์ |
แต่งงาน |
เป็นการบ่งบอกว่าผู้ที่แต่งงานนั้นมีความรักใครต่อกัน พร้อมที่จะดำเนินชีวิตร่วมกัน และพร้อมที่จะสร้างครอบครัว |
มีนาคม |
เตรียมพื้นที่เพาะปลูก |
ระดับน้ำเหลือน้อยต้องคอยควบคุมการปิดเปิดน้ำ เป็นเวลา และมีการเผาไร่เตรียมพื้นที่เพาะปลูก |
เมษายน |
ประเพณีวันสงกรานต์ |
มีการทำบุญตักบาตรในตอนเช้า ของวันที่ 13 เมษายน ในวันที่ 14 เมษายน จะไม่มีการทำบุญหรือทำพิธีต่างๆ เนื่องจากชาวบ้านจะถือว่าวันนี้เป็นวันเน่า คือวันไม่ดี วันที่ 15 เมษายน จะเป็นวันสรงน้ำพระ และรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุหรือญาติของตนในหมู่บ้าน |
พฤษภาคม |
เลี้ยงผีฝาย(ลึทีบอ) |
ชาวบ้านจะขอขมาแม่น้ำ เพื่อขอให้ผลผลิตของข้าวในนาและในไร่อุดมสมบูรณ์ โดยจะนำข้าวปากหม้อ 1 กระทง ไก่ 2 ตัว และเหล้า 1 ขวด เป็นของเซ่นไหว้ |
มิถุนายน |
ฤดูฝน |
1. ชาวบ้านหาประกอบอาชีพการเพาะปลูก
2. ชาวบ้านเริ่มเก็บหาของป่า (หน่อไม้) ไว้บริโภค และขายเป็นรายได้
|
กรกฏาคม |
ฤดูฝน |
1. พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น
2. ชาวบ้านเริ่มเตรียมพื้นที่และปลูกถั่วลิสงในป่าข้าวโพด
|
สิงหาคม |
ฤดูฝน |
1. พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น |
กันยายน |
เริ่มเก็บข้าวโพด |
มีการเก็บข้าวโพด เพื่อเก็บในยุ้ง |
ตุลาคม |
เก็บข้าวโพด |
มีการเก็บข้าวโพด เพื่อเก็บในยุ้ง |
พฤศจิกายน |
เริ่มเข้าฤดูหนาว
เก็บเกี่ยวข้าวไร่ และพริก
|
อากาศเริ่มเปลี่ยนแปลง เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจโดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก
ชาวบ้านมีการเก็บเกี่ยวข้าวไร่ และเก็บพริกขี้หนูเพื่อจำหน่าย
|
ธันวาคม |
มีการสีข้าวโพด และพริกขาย |
ชาวบ้านมีรายได้จากการขายผลผิตทางการเกษตร |
เดือน |
เหตุการณ์ / ปรากฎการณ์ |
ลักษณะของปรากฎการณ์/ผลกระทบ |
มกราคม |
โรคอหิวาต์ไก่ (โรคขี้ขาว) - อากาศมีการเปลี่ยนแปลง (หนาวเย็น) |
ไก่มีอาการเฉา ขี้ขาว หน้าบวม ไก่ตาย - เกิดโรคหวัดในหมู่บ้าน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก/ผู้สูงอายุ |
กุมภาพันธ์ |
อากาศมีการเปลี่ยนแปลง (หนาวเย็น) |
เกิดโรคหวัดในหมู่บ้าน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก/ผู้สูงอายุ |
เมษายน |
เกิดภัยแล้ง |
ระดับน้ำในลำห้วย เริ่มลดลง และเกิดภาวะน้ำไม่เพียงพอต่อการอุปโภคบริโภคของชาวบ้าน |
พฤษภาคม |
เริ่มเข้าฤดูฝน - เกิดพายุฤดูฝน |
ฝนตกทำให้ดินเริ่มเกิดความชุ่มชื้น - ดินถล่ม สไลด์ สร้างความเสียหายแก่ที่ดินทำกิน และการเดินทางลำบาก - เริ่มเฝ้าระวังและควบคุมโรคไข้มาลาเรีย |
มิถุนายน |
ฤดูฝนเริ่มมีของป่า (หน่อไม้) มากขึ้น |
ชาวบ้านเริ่มเก็บหาของป่า (หน่อไม้) เพื่อไว้บริโภค และขายเป็นรายได้ - ชาวบ้านเริ่มทำไร่ข้าว ทำนา ทำไร่ข้าวโพด เพื่อไว้บริโภค และขายเป็นรายได้ |
กรกฏาคม |
ฤดูฝน |
พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น - ชาวบ้านทำไร่ข้าว ทำนา ทำไร่ข้าวโพด เพื่อไว้บริโภค และขายเป็นรายได้ |
สิงหาคม |
ฤดูฝน |
พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น ผลผลิตทางการเกษตรกำลังเจริญเติบโต ชาวบ้านต้องไปดูแลรักษาป้องกันไม่ให้แมลงหรือสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่เข้าในเขตไร่นาของตนเอง |
กันยายน |
ฤดูฝน |
พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น ผลผลิตทางการเกษตรกำลังเจริญเติบโต ชาวบ้านต้องไปดูแลรักษาป้องกันไม่ให้แมลงหรือสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่เข้าในเขตไร่นาของตนเอง |
ตุลาคม |
ฤดูฝน |
พื้นที่การเกษตรมีความชุ่มชื้น ผลผลิตทางการเกษตรกำลังเจริญเติบโต ชาวบ้านต้องไปดูแลรักษาป้องกันไม่ให้แมลงหรือสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่เข้าในเขตไร่นาของตนเอง |
พฤศจิกายน |
เริ่มเข้าฤดูหนาว |
ชาวบ้านเริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร - อากาศเริ่มเปลี่ยนแปลง เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจโดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก/ผู้สูงอายุ |
ธันวาคม |
อากาศมีความหนาวเย็น |
อากาศเริ่มเปลี่ยนแปลง เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจโดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก/ผู้สูงอายุ |